Herinner je je die film over Rolling Thunder Revue nog die Martin Scorsese maakte? Die film waarin feit en fictie door elkaar lopen, net als in Renaldo And Clara, de blauwdruk voor die Scorsese-film? Ik heb het even opgezocht, Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese, zoals die film officieel heet, was op 12 juni 2019 voor het eerst te zien op Netflix. Over een klein half jaartje is dat vijf jaar geleden. [Voeg zelf na behoefte platitudes in als 'tijd vliegt' en 'we worden oud'. Ik voeg ze zeker in. Pfff. Vijf jaar!]
Een van de leugens die in Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese met veel smaak de kijker wordt voorgeschoteld, is het verhaal dat Bob Dylan op het idee kwam voor de witte make-up op zijn gezicht door KISS, met dank aan violiste Scarlet Rivera die optrok met een van de muzikanten van KISS. Ik hoor mezelf nog richting beeldbuis roepen, die 12de juni 2019: Onzin! Klopt niet!
Hoe konden Bob Dylan en / of Martin Scorsese het verzinnen? Het antwoord is: geen van beide verzon dit, het was KISS-bassist Gene Simmons die met dit verhaal op de proppen kwam.
Bijna tien jaar voor de Scorsese-film interviewde Sylvie Simmons (Familie? Nee, waarschijnlijk niet.) de KISS-bassist voor MOJO:
Sylvie Simmons: He [Bob Dylan] knew who you were because his kids liked KISS or something?
Gene Simmons: Oh, more than that. In '76 I used to go out with Scarlet Rivera, his violin player, and she discovered KISS and went back and told Bob we were wearing make-up, so Bob started wearing white face paint for the whole Rolling Thunder tour because of KISS. Ask him. [MOJO 193, december 2009]
Het is vrij makkelijk om een gat in dit verhaal te prikken. Zo droeg Bob Dylan de witte make-up in 1975, dus nog voor hij door Rivera op KISS werd gewezen, maar daar gaat het even niet om. Waar het om gaat is waar het verhaal zoals verteld wordt in de Scorsese-film vandaan komt. Niet uit de grote duim van Martin Scorsese of Bob Dylan dus.
Het is mogelijk dat een van deze twee heren het interview met Gene Simmons in MOJO las, maar nog veel waarschijnlijker lijkt het mij dat het Rivera / make-up-verhaal een van de vele 'weet je nog'-verhalen was dat voorbij kwam in 1991 toen Bob Dylan en Gene Simmons samen de song 'Waiting For The Morning Light' schreven. Ik kan me zo voorstellen dat Simmons dit aankaartte, dat het ergens in Dylans achterhoofd bleef hangen en dat hij het weer ophoestte tijdens het maken van Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese.
Is het echt zo gegaan? Geen idee.
Plausibel, is het beste wat ik er over kan zeggen.
The Greatest Night In Pop is een nieuwe documentaire over het opnemen van 'We Are The World' door USA For Africa, een grote groep Amerikaanse muzikanten - waaronder Bob Dylan - in januari 1985. Deze documentaire is sinds gisteren te zien op Netflix [met dank aan Alja voor de reminder]. The Greatest Night In Pop is niet de eerste documentaire over USA For Africa. In 2005 verscheen de dubbel-dvd We Are The World; The Story Behind The Song. Het is geen geheim dat Bob Dylan zich behoorlijk ongemakkelijk voelde tijdens de 'We Are The World'-sessie. Dat is duidelijk zichtbaar in The Greatest Night In Pop. Opvallend is dat in deze nieuwe documentaire - in vergelijking met de docu uit 2005 - weliswaar Dylans ongemak zichtbaar is, maar ook duidelijk wordt - voor wie tussen de regels kan lezen - waar dit ongemak vandaan komt: onbekend met de gehanteerde opnametechniek en een keur aan artiesten die ondanks het bordje 'check your ego at the door' erop gebrand waren elkaar af te troeven. Daarnaast valt in deze nieuwe documentaire op hoeveel van de aanwezige muzikanten star struck waren. Naast beelden van de opnamesessie bevat The Greatest Night In Pop enkele korte archiefbeelden van Dylan, denk flitsen van 'Blowin' In The Wind', aankomst op het vliegveld in 1966 en Grammy 1980. Zie ook hier en hier.
Gezocht: een nieuw thuis: Willem is een deel van zijn Dylancollectie aan het opruimen. Het gaat om een stapel tijdschriften, krantenknipsels en een flinke aantal afleveringen van misschien wel het beste Dylanfanzine ooit: The Telegraph (zie foto rechts). Mocht je belangstelling hebben, stuur mij een mail [twillems87[at]gmail.com] en ik zorg er voor dat je mail bij Willem terechtkomt zodat hij eventueel contact met je kan opnemen.
de Volkskrant van 23 januari (digitaal) / 24 januari (papier) bevat een artikel van Gijs Beukers over David Remnick, hoofredacteur van The New Yorker. Aanleiding voor dit artikel is Remnicks nieuwe boek Holding the Note – Writing On Music. Dit boek bevat een door Remnick geschreven profiel van Bob Dylan. Daarnaast sprak hij met Bob Dylan voor zijn profiel van Leonard Cohen. Bij het artikel hoort een illustratie van Luis Mendo. In het hart van die illustratie vind je de Dylansingle 'On A Night Like This'. Zie hier. [met dank aan Hans] Voor wie het boek wil kopen: online is de hardcover editie in prijs verlaagd en inmiddels goedkoper dan de paperback.
A Complete Unknown: In deze inmiddels al weer tijd aangekondigde film zal niet Benedict Cumberbatch, maar Edward Norton de rol van Pete Seeger spelen, zie hier. [met dank aan Marnix]
Elders las ik dat hoofdrolspeler Timothée Chalamet onlangs in Hibbing Dylans voormalige huis en highschool heeft bezocht als voorbereiding op zijn rol. De grote vraag blijft: wanneer krijgen we die film eindelijk te zien?
Cat Power sings Bob Dylan op 28 augustus in openluchttheater Caprera in Bloemendaal, zie hier. [met dank aan Hans]
Uitspraak van de week: 'Ik ben niet zo geniaal als Bob Dylan. Maar ik ben heel goed in mezelf zijn' (Bram Vanparys), zie hier.
Tour: Het laatste jaar van de Rough And Rowdy Ways Tour gaat op 1 maart van start met een concert in Fort Lauderdale, Florida. De tournee zal tot in april meer Amerikaanse steden aandoen. Zie hier.
Cat Power is met haar interpretatie van Dylansongs op 13 juli te zien en horen in Muziekgebouw Eindhoven. Zie hier. De kaartverkoop start aanstaande vrijdag. [met dank aan Hans]
Per Seconde Wijzer, uitzending van 15 januari: de eerste vraag gaat over schilderende muzikanten, waaronder Bob Dylan (vanaf 2 minuten 12 seconden), zie hier. [met dank aan Hans]
Het Parool: de 5 platen die Jur Scherpenzeel naar het spreekwoordelijke onbewoonde eiland, zie hier. Welke vijf albums neem jij mee?
Mojo 364 (maart 2024) bevat een recensie van de 6 cd's tellende boxset 1985 van The Waterboys. Bij de recensie een kort stukje over Bob Dylan & zijn invloed op The Waterboys, zie afbeelding bij dit bericht.
Verder bevat deze editie van Mojo een vrij algemeen stukje (met de nadruk op 'je') over Johnny Cash At San Quentin - met Dylans 'Wanted Man' - en de Dylan-Cashsessies.
Waar ontstaat nieuwsgierigheid? Ergens is bij mij ooit de nieuwsgierigheid ontstaan naar vermeldingen van Bob Dylan in romans, gedichten en verhalen. Ik wil het allemaal lezen, niet omdat dit mij dichter brengt bij enig begrip van Dylans muziek, maar omdat het iets vertelt over hoe anderen - schrijvers - tegen Dylans muziek aankijken. Ruim een decennium geleden schreef ik een tot op heden ongepubliceerd stuk over Bob Dylan in de Nederlandse literatuur. Ik heb inmiddels zoveel meer boeken (van Nederlandstalige) auteurs gelezen waar Dylan in voorbij komt, dat het stuk - zo lang het niet herschreven is - beter ongepubliceerd kan blijven. Voor wie het interesseert: op de oude blog heb ik ooit enkele andere stukken over Dylan & de Nederlandse literatuur gepubliceerd. Zie hier, hier, hier, hier, hier. Daarnaast noem ik een aantal voorbeelden van Dylan in de Nederlandse literatuur in Bob Dylan in Nederland 1965 - 1984.
Ik moest hier aan denken nadat ik van Alja een e-mail kreeg met foto's van bladzijden uit het boek Het perpetuum mobile van de liefde van Renate Dorrestein. Dit boek van Dorrestein was een van de eerste waar ik naar op zoek ging omdat ik gehoord had dat Bob Dylan er in voorbij komt.
Inmiddels beperkt de leesdrift zich niet meer tot de Nederlandstalige literatuur. Ook boeken van niet-Nederlandstalige auteurs waarin Dylan voorbij komt hebben mijn interesse. Daarnaast ontdekte ik - met dank aan Rob - hoe interessant het lezen van boeken van / over andere musici kan zijn om de honger naar Dylan-informatie te stillen.
In dit stuk vier boeken: twee boeken van / over andere musici, een vertaald boek en de meest recente dichtbundel van een van de meest interessante Nederlandse dichters van dit moment: Erik Bindervoet.
Om met die laatste te beginnen: het valt niet mee om een dichtbundel van Bindervoet te vinden waarin Bob Dylan niet voorbij komt. Ook in zijn meest recente bundel - Over het werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid (2023) - is Dylan in meerdere gedichten gekropen. De bundel doet mij denken aan Dylans "Love And Theft", niet zozeer het album an sich, maar de titel en waar die voor staat: liefde & diefstal. Over het werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid van Bindervoet zit - op een aangename manier - vol liefde & diefstal. James Joyce, Donald Duck, Lou Reed, The Beatles, ze komen allemaal voorbij in Over he werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid. En het blijft zeker niet tot deze paar namen beperkt. Bindervoets gedichten zitten vol verwijzingen naar bekende namen. Waaronder Bob Dylan dus. Het is vooral de song 'A Hard Rain's A-Gonna Fall' die in Bindervoets hoofd spookte tijdens het schrijven, zo lijkt het. Het derde deel van het gedicht 'bijna manische transvormer' bevat bijvoorbeeld de regels:
wij zagen kersverse baby's door wolven omringd
wij zagen een snelweg van glas die helemaal leeg was
wij zagen een geknakte boomtak met bloed dat bleef druipen
wij zagen een kamer vol gasten met mokers die bloedden
wij zagen een omvergeworpen witte ladder onder het modderige water
wij zagen duizenden sprekers met tongen gebroken
wij zagen schiettuig en zwaarden in de handen van kinderen
Het zijn regels die nagenoeg identiek zijn aan regels uit het tweede couplet van 'A Hard Rain's A-Gonna Fall' zoals vertaald door Erik Bindervoet samen met Robbert-Jan Henkes:
Ik zag een kersvers kindje door wolven omgeven
Ik zag een edelsteenweg die helemaal leeg was
Een pikzwarte boomtak met bloed dat bleef druipen
Ik zag een kamer vol mensen met hamers die bloedden
Een ladder die wit was lag onder het water
Ik zag tienduizend sprekers wier tong was gebroken
Ik zag schiettuig en zwaarden in de handen van kinderen
Het gedicht van Bindervoet gaat vervolgens verder met regels door (de eigen vertaling van) 'A Hard Rain's A-Gonna Fall' geïnspireerde regels:
wij zagen rauw vlees dat viel van gezichten
wij zagen een blauw knipvlies bij wijze van masker
wij zagen brillo's en weirdo's die werden vermorzeld
enzovoort
Het gedicht 'Met het oog op morgen' lijkt door dezelfde song geïnspireerd te zijn, een fragment:
Het zag een lam in een garage
met een touw aan een uitlaat.
Het zag een kraan die bleef lekken
en het water dat olie en lood werd.
Het zag een waas zonder hemel
in een schacht, pikkedonker.
enzovoort, ruim twee bladzijden lang.
Een derde verwijzing naar 'A Hard Rain's A-Gonna Fall' is te vinden in het gedicht 'wie niet weg is' waar de Bindervoet-regel 'Kleur: zwart. Aantal: geen.' verwijst naar Dylans 'Where black is the color, where none is the number'.
De Dylan-verwijzigen in Over het werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid blijven niet beperkt tot 'A Hard Rain's A Gonna Fall'. Zo bevat 'Explorer Enter Void' een citaat uit 'Farewell Angelina', bevat het vijfde deel van het eerder genoemde gedicht 'bijna manische transvormer' een verwijzing naar de regel 'I got new eyes everything looks far away' uit 'Highlands' en eindigen (bijna) alle coupletten in 'Stilte door de storm' met een regel die verwijst naar Dylans 'Make You Feel My Love'.
~ * ~ * ~
In Jaar van de aap beschrijft Patti Smith haar leven van grofweg eind 2015 tot begin 2017. In het eerste (en langste) hoofdstuk van dit boek schrijft ze kort over Bob Dylans Highway 61 Revisited en citeert ze de overbekende regels uit 'Ballad Of A Thin Man'. Maar nog veel opvallender dan waar Smith over schrijft, is waar ze NIET over schrijft. 2016, het jaar dat het onderwerp vormt voor Jaar van de aap, is het jaar waarin de Nobelprijs voor Literatuur aan Bob Dylan werd toegekend en Patti Smith naar Stockholm reisde om Dylans 'A Hard Rain's A-Gonna Fall' te zingen. Waar ze door zenuwen werd bevangen en de song moest onderbreken. En nog steeds als ik het bekijk, word ik tot tranen geroerd.
Geen woord hierover in Jaar van de aap.
~ * ~ * ~
Simon Morrison zorgt in Mirror In The Sky (2022), zijn biografie over Stevie Nicks, voor vraagtekens. In 1994 bracht Stevie Nicks het album Street Angel uit met daarop haar versie van Dylans 'Just Like A Woman'. Bob Dylan speelt op Nicks' versie van zijn Blonde On Blonde-song gitaar en mondharmonica. Volgens Morrison kwam het idee om 'Just Like A Woman' op te nemen van Glyn Johns. Johns begon in 1992 als producer van wat uiteindelijk Street Angel zou worden, Thom Panunzio maakte de klus af. Wie de credits op de hoes van Street Angel bekijkt, komt wel - als producer - de naam van Panunzio tegen, niet die van Glyn Johns. Johns wordt wel genoemd bij de credits van twee songs (niet JLAW), maar goed, dit terzijde. Volgens Morrison gebruikte Nicks haar connecties met Glyn Johns en Tom Petty om Bob Dylan over te halen op 'Just Like A Woman' te spelen.
Morrison: 'Tom Petty knew Dylan, as did Johns, and Nicks worked the connection to convince Dylan to play guitar and harmonica on "Just Like" 2.0 (the backup singers replaced the harmonica in the final mix). Dylan liked her cover, he told her, even though Nicks's mimicking of his vocal mannerisms suggests a parody.'
Zoals vaker zit het venijnige in wat tussen haakjes wordt gezet. Ondanks dat de credits van Street Angel beweren dat Dylan gitaar en mondharmonica speelt op 'Just Like A Woman', schrijft Morrison dat Dylans mondharmonicapartij in de uiteindelijke mix plaats heeft moeten maken voor de partij van de achtergrondzangeressen. Wanneer je naar Nicks' versie van 'Just Like A Woman' luistert, is er niet echt een gitaarpartij te horen die zich als typisch Dylan laat bestempelen, maar goed luisterend hoor je in de song wel degelijk (kort) een mondharmonicapartij die onmiskenbaar van Dylan is.
Heeft Simon Morrison een andere mix van 'Just Like A Woman' gehoord dan ik? Vergist hij zich misschien? Is Dylans mondharmonicapartij in een vroege versie van 'Just Like A Woman' mogelijk uitgebreider en meer op de voorgrond?
Tot we de sessietapes van deze opnamesessie horen, blijft het gissen.
Op de foto: Street Angel, links de Engelse cd-versie, rechts de persing uit Zuid Afrika waarop het album ineens niet meer van Stevie Nicks is, maar van Stevie Stevie...
~ * ~ * ~
Tot slot Unrequited Infatuations van Stevie Van Zandt. Iets in mij zegt dat ik op de blog eerder melding heb gemaakt van een uitvoerig Dylan-citaat op de achterzijde van dit boek. Ik meen mij te herinneren dat ik toen ook gemeld heb dat dit citaat op de Engelstalige editie staat, niet op de Nederlandse vertaling. Probleem is dat ik dit niet terug kan vinden op de blog (en dus is er de twijfel of ik dit al gemeld heb).
Goed, het moet specifieker: in 2021 verschenen in Engeland vier edities van dit boek: hardcover, paperback voor export, e-book en luisterboek. De laatste twee laat ik even voor wat ze zijn. Dylans citaat is te vinden op de paperback voor de export. Of de hardback ook Dylans citaat bevat, weet ik niet. De Engelse pocketeditie van een jaar later heeft Dylans citaat niet op de achterzijde van het boek, maar wel in het boek.
Natuurlijk schrijft Van Zandt over de opnamesessie voor 'When The Night Comes Falling From The Sky' waarbij hij aanwezig was, en 'Sun City' van AUAA (Dylan rond 4:10 en 4:23 in de video), interessant, maar zeker niet het meest verrassende dat er te lezen is in Unrequited Infatuations (hoewel het nieuw voor mij is dat Van Zandt als producer voor de sessie voor 'When The Night Comes Falling From The Sky' werd aangetrokken.) Aardig is het korte stuk over het Dylan-concert van 25 april 1999 in Zürich waarbij Stevie Van Zandt gitaar speelde tijdens 'Not Fade Away'. Nog aardiger is Van Zandts uitleg waarom hij de eerste twee zinnen van 'Subterranean Homesick Blues' ziet als 'the two most importent sentences in the history of Rock.' (blz. 158)
Het meest interessant aan Unrequited Infatuations is voor mij wat Stevie Van Zandt vertelt over de ontstaansgeschiedenis van Good As I Been To You (blz. 231, 232). Ik weet niet anders dan dat (ontevredenheid over) de Bromberg-sessies uit juni 1992 uiteindelijk hebben geleid tot Good As I Been To You en - in het verlengde daarvan - World Gone Wrong. Volgens Stevie Van Zandt zit het anders. Helaas geeft Van Zandt geen precieze data, maar het begon - aldus Van Zandt - met een telefoontje van Debbie Gold die Van Zandt vroeg deel te nemen aan een oefensessie met Dylan en om met hem te bespreken of Van Zandt Dylans volgende album wilde produceren. Van Zandt ging naar de oefensessie in Californië waar Dylan & band een serie overbekende songs speelden. Van Zandt noemt er drie: 'Light My Fire' van The Doors, 'Somebody To Love' van Jefferson Airplane en 'A Whiter Shade Of Pale' van Procul Harum. Tijdens een pauze zei Van Zandt tegen Dylan dat de oefensessies meer weg hadden van die van een dertien-in-een-dozijn-band, dan van de grote songschrijver Bob Dylan. Na Dylans bekentenis last te hebben van writer's block, adviseerde Van Zandt hem om terug te grijpen op zijn roots, de songs van The Carter Family, The Seegers, Guthrie, Leadbelly, enzovoort. Zie daar, aldus Van Zandt, het zaadje dat uiteindelijk uitgroeide tot Good As I Been To You.
Seven Women: in deze op Netflix te streamen documentaire is rond 36 minuten en 28 seconden een foto van Bob Dylan te zien op de achtergrond. [met dank aan Alja]
Nogmaals Netflix: Vanaf 29 januari 2024 is The Great Night in Pop, een documentaire over het opnemen van 'We Are The World' door USA For Africa, te zien. Meer informatie en een trailer vind je hier.
Bibliotheek Enschede, 20 januari: Frans Assink vertelt over (de invloed van) Bob Dylan, zie hier.
Sjoerd de Jong recenseert Heylins Dylanbiografie in NRC Handelsblad onder de titel 'Daten met Bob Dylan was geen lolletje'. De Jong is niet bijster enthousiast. Afgaande op de recensie mist hij als lezer het doorzettingsvermogen om zich door Heylins pil te ploegen. Zie hier [achter betaalmuur] en in de papieren editie van NRC van vandaag (5 januari). [met dank aan Arie]
Herman Veenhof interviewde voor Nederlands Dagblad van 4 januari Ernst Jansz, Lucky Fons III en Wouter van Oorschot over covers van Dylansongs, zie hier [achter betaalmuur]. In het uitvoerige artikel komen onder andere (ook) het coveralbum van Cat Powers, de binnenkort te verschijnen boeken van Wouter van Oorschot en Otto Wichers (= Lucky Fons III) en The Complete Budokan voorbij. Wichers over zijn in oktober te verschijnen roman: 'Een titel heb ik nog niet. Bob Dylan komt ook in het boek voor. Niet als persoon, maar een van de karakters heeft een relatie tot hem.' [met dank aan Hilda & haar zus]
Na een gemeentelijke herindeling in Groningen per 1 januari 2019 ontstond onder andere de gemeente Het Hogeland. In het huis-aan-huis blaadje Ommelander Courant verschenen zo'n zestig columns over opmerkelijke plekken in deze nieuwe gemeente. Een van die plekken is café 't Zielhoes in Noordpolderzijl waar Bob Dylan ooit een kopje koffie gedronken zou hebben. 'Niemand heeft het gezien, maar het kan niet anders dan waar zijn', aldus het boekje Op verkenning door Het Hogeland van Erik de Graaf (schrijver) en Otto Kalkhoven (fotograaf) waarin de eerder genoemde columns zijn gebundeld. [Met dank aan Hans].
The Tallest Man On Earth [TTMOE] treedt deze maand in Nederland op, in de Volkskrant van 4 januari aandacht voor deze singer-songwriter en zijn muzikale idolen, waaronder Bob Dylan. Zie afbeelding. Voor het gehele artikel, zie hier.[met dank aan Hans]
The Complete Budokan - 1978, recensie van Marc Didden op de website van Humo, zie hier.
Als tradities er zijn om gebroken te worden, dan is niets zo rebels als de regels van de gewoonte te volgen & daarom draai ik Shot Of Love zoals (bijna) ieder jaar op 1 januari. Geen idee waar die traditie vandaan komt, geen idee (meer) waarom ik er ooit mee ben begonnen. Het is er, niet meer & niet minder.
Het is niet moeilijk om hard te maken dat Shot Of Love niet Dylans beste album is. Misschien zelfs niet eens zijn beste van de jaren tachtig of van de zogenaamde 'religieuze trilogie', als je in die absurdistische catalogisering van Slow Train Coming, Saved & Shot Of Love geloofd. Maar er springt een soort levensvreugde uit de groeven van dit album de luisteraar tegemoet die onweerstaanbaar is, die nou net dat opkontje geeft om vol vertrouwen aan de nieuwe dag te beginnen.
Een groot Dylanoloog zei ooit dat Shot Of Love Dylans best klinkende plaat is & hij had gelijk. Ik heb Shot Of Love wel eens het album van de twijfelaar genoemd & zo hoor ik dit album nog steeds. De twijfelaar heeft de wereld aan zijn voeten, hij kan alle kanten nog op.
