Het is mijn ding de laatste tijd. Eerst waren er
New Morning en
Planet Waves, nu is er Dylans debuut: het herontdekken van enigszins vergeten platen.
Bob Dylan, zoals dat debuut heet, had ik al enkele maanden niet meer gedraaid. Nu draai ik die plaat voor de tweede keer binnen 24 uur. En er volgt ook nog wel een derde keer voor de zon weer achter de horizon verdwijnt.
Er hebben een boel misvattingen rond Bob Dylan in de afgelopen decennia weerhaken in de randen van mijn hersenpan kunnen slaan. Het is nu tijd, nu ik lang niet geluisterd heb, een aantal van die misvattingen om zeep te helpen. Maar laat ik beginnen met het tegenovergestelde: het bekrachtigen van wat al zo vaak geroepen is, welleswaar met een omweg.
Allen Ginsberg (1926 - 1997) was niet alleen een groot dichter, maar ook een verdienstelijk fotograaf. Een van zijn beste foto's, naar mijn smaak, is van schilder, filmer, antropoloog en meer Harry Smith. Op deze foto schenkt Smith melk in een jampot, zie hier. Na het weer eens bekijken van deze foto, ging ik op internet op zoek naar meer van en over Smith, stuitte in een webwinkel op een boek met foto's van 251 (!) door Harry Smith van straat opgeraapte papieren vliegtuigjes, kocht dat boek en dacht al bladerend door dat boek aan het door Smith samengestelde Anthology Of American Folk Music, drie dubbelelpees met 84 songs uit de periode 1926 - 1933. De Anthology verscheen in 1952 en had grote impact op de Amerikaanse folkbeweging van eind jaren vijftig en begin jaren zestig, waaronder Bob Dylan. Ik vertel niks nieuws.
In 1997 verscheen de Anthology voor het eerst op cd en dat is de versie die ik heb. Afgelopen week draaide ik de eerste van drie dubbel-cd's van deze box. Nog geen week later lag Bob Dylan voor het eerst in lange tijd op de draaitafel. Mijn verstand wist wel dat Anthology belangrijk was voor de jonge Dylan, maar nu ik Anthology en Bob Dylan zo kort op elkaar beluisterde, hoorde ik meer dan ooit wat mijn verstand mij al jaren probeerde te vertellen.
Het zijn niet zozeer de songs op Anthology die ik terug hoor op Bob Dylan, het is de manier van musiceren waar de overeenkomst zit tussen de Anthology-zangers en de jonge Bob Dylan: een luister-verdomme-ik-heb-wat-te-vertellen-houding, een nu-of-nooit-mentaliteit, een geldingsdrang in bedwang gehouden door een randje bescheidenheid, zoiets. Er is een onmiskenbare directe lijn van The Anthology Of American Folk Music naar Bob Dylan en natuurlijk is dat geen nieuws, maar het daadwerkelijk, met eigen oren horen is een andere ervaring.
Wat een omweg, waar ging ik ook al weer over schrijven? O ja, misvattingen om zeep helpen.
Wat ik al vaak heb gehoord / gelezen is dit: Bob Dylan is het briljante 'Song To Woody' omgeven door een aantal aardige, maar verre van rijpe opnamen. Wie Dylan vooral ziet al songschrijver, zal al snel zo over dit album denken. Het is een manier van denken die veel schoonheid uitsluit, helaas.
Bob Dylan is niet zozeer het product van een (beginnend) songschrijver, maar meer de plaat van een zanger en muzikant. Het speelplezier spat uit de groeven van de plaat. Luister nog eens naar de zanger Dylan op deze plaat: rauw, geestig, serieus, oude ziel, raak. Zijn gitaarspel schiet werkelijk alle kanten op, op een goede manier: slide, snel, fingerpicking, het komt allemaal voorbij. Het is een plaat vol bravoure, en dat maakt nou net Bob Dylan zo aangenaam.
Bob Dylan kreeg in de jaren negentig twee 'geestverwanten' met het verschijnen van Good As I Been To You en World Gone Wrong, ook zo'n misvatting die ik regelmatig tegenkom en die ik zelf al (haast) was gaan geloven. Waar Bob Dylan het product is van een jongen die nog op zoek is naar zijn stem, die zijn toekomst meer ziet als muzikant, als vertolker van songs, zijn Good As I Been To You en World Gone Wrong het product van een songwriter die in oude songs naarstig op zoek is naar zijn verloren schrijversstem. Dat is een wezenlijk ander uitgangspunt.
Genoeg, ik loop te zemelen. Laat mij maar luisteren naar Bob Dylan en als het je ergens lukt tussen nu en kerst: doe hetzelfde. Uit de vele songs over dood en verderf op dit album spat de levensvreugde je tegemoet. Paradoxaal? Uiteraard, we hebben het wel over Bob Dylan.
~ * ~ * ~
Twaalf jaar geleden verscheen het boek Just Kids van Patti Smith. Ik wilde dat boek toen kopen, maar om inmiddels vergeten redenen deed ik dat niet.
Een paar jaar geleden, hoeveel weet ik niet meer, vond ik Just Kids in een kringloopwinkel en betaalde slechts €2,50 voor dat boek. Ik heb het niet over zomaar een Just Kids, maar over de eerste Amerikaanse druk. Een boekenlegger in het als nieuw zijnde boek verraadt dat de vorige eigenaar het boek kocht bij de Harvard Book Store in Cambridge, MA. Hij / zij betaalde $27,- en leverde het boek zonder het uitgelezen te hebben in bij een kringloopwinkel in Nederland. Waarom?
Na aanschaf van het boek kon ik mezelf er niet toe zetten er in te beginnen, het voelde niet goed: zo'n mooi exemplaar voor zo'n klein bedrag vinden. Het heeft tot vorige week ongelezen in de kast gestaan. Vorige week kon ik me er eindelijk toe zetten om te beginnen.
Bij het openslaan van het boek bleek de boekenlegger nog te zitten waar de eerste eigenaar 'm had geplaatst: tussen bladzijdes 18 en 19, verder is hij / zij niet gekomen.
Hoewel Just Kids niet over Bob Dylan gaat, komt hij en / of zijn muziek er wel zeer veelvuldig in voorbij. Voor het eerst in de zin die begint op bladzijde 18 en doorloopt naar bladzijde 19, de bladzijden waartussen de boeklegger van de vorige eigenaar zat:
We stood in line for hours at Sam Goody's to purchase Blonde On Blonde, combing Philidelphia in search of a scarf like the one Bob Dylan wore on the cover.
Hoewel dit tegen mijn nuchtere natuur ingaat, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat het allemaal geen toeval is, dat dit boek met de boeklegger op deze plek in mijn handen is gevallen.
Nu ik Just Kids heb uitgelezen, rust de Harvard Book Store-boekenlegger weer tussen de bladzijden 18 en 19, zoals het hoort.
~ * ~ * ~
Nog een keer dan Bob Dylan, de zon is nog lang niet achter de horizon gedoken. Tijd zat.
