Ik ben gefascineerd door het web, niet zozeer het spinnenweb (hoewel, in dit geval wel toepasselijk) of het World Wide Web, maar het web dat ontstaat door het leggen van verbanden. En iedere keer wanneer er een nieuwe "arm" aan een web toegevoegd kan worden, ben ik opgetogen.
Ik ben opgetogen. Niet omdat er één, maar meerdere armen aan het Tarantula-web zijn toegevoegd.
In vogelvlucht het bekende verhaal: halverwege de jaren zestig schreef Bob Dylan Tarantula. Er is geen werk in Dylans oeuvre dat meningen zo doet verdelen. Volgens de een is het boek niks anders dan complete onzin dat alleen gepubliceerd werd omdat Dylans naam op het omslag staat, volgens een ander is het op z'n minst fascinerend en misschien zelfs wel een meesterwerk dat behoort tot het beste dat Dylan heeft geschreven.
Nadat het boek geschreven was, bleef het zo'n vijf jaar op de plank liggen voor Bob Dylan akkoord ging met publicatie (in 1971), mede onder druk van de verspreiding van illegale kopieën van het boek.
Tot zover niks nieuws. Het vinden van de nieuwe armen in het Tarantula-web begon - zoals zo vaak bij het vinden van verbanden - in de kringloopwinkel. (Zonder kringloopwinkels zou ik een stuk minder weten. Alle lof voor de kringloop, maar dit terzijde.) Ik twijfel of het de kringloop in Naarden of Haaksbergen was, doet er ook niet zo veel toe, het was in ieder geval een kringloopwinkel waar ik de roman Noorderzon van Annelies Jorna kocht voor €1,-. (Of was 't toch de winkel in Nijmegen?) Noorderzon verscheen in 1977 bij uitgeverij Agathon.
Ik ging overstag door mijn nieuwsgierigheid. Dat ik twijfelde had niks te maken met de vraagprijs voor het boek, welke absurd laag was, maar met een gebrek aan tijd. In de aanschaf van een boek ligt een leesplan besloten, heb ik nog tijd voor een nieuw leesplan, dat is de vraag. Ik vroeg mij af of de Dylan-vertaalster ook Dylan in haar roman had gestopt, dat trok mij over de streep. Dat heeft ze, bladzijde 34: "Op haar kamer luisterde ze naar de muziek van Bob Dylan, John Lennon, John Mayall... Ze begon in songteksten te denken."
Voor ik verder ga: ik ben geen echte flapteksten-lezer. Ik lees zelden de flaptekst om te bepalen of ik een boek wil aanschaffen. Pas wanneer ik halverwege het boek ben, of misschien zelf het boek al uitgelezen heb, kijk ik naar de flaptekst en dan alleen wanneer een boek mij dusdanig bevalt dat ik meer wil weten over boek en auteur. En dan nog lees ik zelden de hele flaptekst, maar pik er hier en daar wat uit.
Enfin, halverwege Noorderzon werp ik voor het eerst een blik op die flaptekst en lees: "Annelies Jorna debuteerde op 16-jarige leeftijd met Tarantella." BANG! Stoppen slaan door, verbanden worden gelegd. Waarom wist ik dit niet? Vragen en aannames schieten door mijn kop. Aanname: Jorna heeft de titel van haar debuut bij haar eerste vertaalklus gevonden. Maar dan lees ik op de flaptekst dat Tarentella tien jaar voor Noorderzon verscheen, in 1967 dus, ruim voor ze aan haar vertaling van Dylans Tarantula begon.
Ik wil dan ook gelijk zo'n boek lezen, maar Tarantella laat zich (nog) niet vinden bij een van de bekende online verkooppunten. Wat ik wel vind is een aantal recensies van Tarantella in verschillende kranten, allemaal gepubliceerd in de eerste maanden van 1968 en over het algemeen niet heel enthousiast over het boek.
Wat ik ook vind, dit had ik kunnen weten, maar was ik blijkbaar vergeten (of ik heb het verband nooit gelegd), is dat Jorna na Dylans Tarantula onder andere Nova Express van William Burroughs vertaalde. Nova Expres - één s viel van de titel af bij de vertaling - verscheen in 1975 bij uitgeverij Agathon.
De werken van William Burroughs in het algemeen en Nova Express in het bijzonder zijn van invloed geweest op het schrijven van Bob Dylan ten tijde van Tarantula. Bob Dylan vond de titel Tarantula voor zijn boek bij William Burroughs [zie ook Dylan & de Beats].
Er is een driehoek in het Tarantula-web met bij de punten de namen Bob Dylan, Annelies Jorna en William Burroughs.
En alsof het web nog niet voldoende armen heeft, nog een vierde naam:
Bob Dylans interesse in de werken van William Burroughs is voor het eerst zichtbaar geworden op de hoes van Bringing It All Back Home. Op de hoesfoto op de schoorsteen mantel staat het tijdschrift Gnaoua. In dit literaire tijdschrift staan bijdragen van verschillende Beats, waaronder William Burroughs.
De man achter dit tijdschrift is Ira Cohen, het verscheen in Tanger. Cohen liet dit tijdschrift drukken in België. Dat weet ik met dank aan Simon Vinkenoog en zijn boek Liefde: "Met Ira Cohen ben ik op weg naar een telefoon om Antwerpen te bellen, waar het eerste, (waarschijnlijk ook laatste) nummer van zijn tijdschrift Gnaoua, geredigeerd in Tanger, wordt gedrukt."
Simon Vinkenoog zou aanvankelijk Dylans Tarantula vertalen. Toen hij hiervoor bedankte kreeg Annelies Jorna de klus.
Cirkel rond, web gesponnen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten