Bob Dylan & John Steinbeck

Bob Dylan is de zanger van het benadrukken. Al zingende vestigt hij de aandacht op woorden, zinnen, frasen die bij mij als luisteraar vervolgens blijven rondzingen in mijn achterhoofd. Zo'n sterk in mijn achterhoofd rondzingende frase op Rough And Rowdy Ways, met dank aan Dylans zangtechniek, is 'the winter of my discontent' uit het tweede couplet van 'My Own Version Of You'. Voor wie die woorden niet gelijk gaan zingen in het hoofd bij het lezen van die vijf woorden, hier het hele couplet:

It must be the winter of my discontent
I wish you’d taken me with you wherever you went
They talk all night - they talk all day
Not for a second do I believe what they say

Het waren dan ook de eerder aangehaalde woorden die acuut in mijn achterhoofd begonnen te zingen toen ik onlangs stuitte op de laatste roman van John Steinbeck, de titel: The Winter Of Our Discontent. 

In de loop der jaren heb ik het een en ander van Steinbeck gelezen. Het bekende werk, zeg maar, zoals Of Mice And Men, The Grapes Of Wrath, Cannery Row en The Pearl. Van The Winter Of Our Discontent had ik nog nooit gehoord. Had Bob Dylan - zo vroeg ik me af - de titel van deze Steinbeck-roman omgebogen tot een frase in zijn 'My Own Version Of You'? Het leek me niet onwaarschijnlijk. 

Robert Shelton in zijn boek No Direction Home over de jonge Bob Dylan: 'She [Mrs. Helstrom] en Echo [Helstrom] recalled how interested Bob was in John Steinbeck. [...] "We [Echo Helstrom & Bob Dylan] used to talk a lot about Steinbeck. Bob was always reading something by him - Grapes Of Wrath, Cannery Row."'

Bob Dylan kent het werk van John Steinbeck dus en hoewel Echo Helstrom niet specifiek de titel The Winter Of Out Discontent noemt, is het zeker niet onwaarschijnlijk dat Bob Dylan bekend is met dit boek. En dat Bob Dylan bij John Steinbeck inspiratie vond voor songs, is niks nieuws. Ik heb wel eens ergens gelezen (en ook zelf opgeschreven) dat Bob Dylan op de titel 'Desolation Row' kwam door de boektitels Desolation Angel (Jack Kerouac) en Cannery Row (John Steinbeck) tegen elkaar te slaan.

Terug naar Steinbecks laatste roman: The Winter Of Our Discontent.

Ik hoor de sceptici inmiddels luid en duidelijk roepen: de woorden 'the winter of our discontent' zijn helemaal niet van John Steinbeck, hij vond de titel voor zijn boek bij 'Richard III' van William Shakespeare en het is algemeen bekend dat Bob Dylan regelmatig uit het werk van de Engelse bard leent voor zijn eigen songs. Hij vond de woorden voor 'My Own Version Of You' dus bij Shakespeare, niet bij Steinbeck. Shakespeare:

Now is the winter of our discontent

Made glorious summer by this sun of York;

And all the clouds that lour'd upon our house

In the deep bosom of the ocean buried.

Mogelijk hebben de sceptici gelijk. Het is zelfs zeer aannemelijk dat Bob Dylan de woorden 'the winter of our discontent' bij Willie The Shake - zoals Lord Buckley Shakespeare noemt - vond, maar het op voorhand uitsluitend dat hij het (ook) bij Steinbeck vond, is mij te kort door de bocht.

Om misschien inspireerde Walden van Henry David Thoreau hem wel:

They were pleasant spring days, in which the winter of man's discontent was thawing as well as the earth, and the life that had lain torpid began to strech itself.

Shakespeare, Thoreau, Steinbeck of mogelijk een van de tientallen andere auteurs die ooit schreven over the winter of my / our / man's discontent inspireerden mogelijk Bob Dylan tot het schrijven van die paar woorden in 'My Own Version Of You'. 

Om er achter te komen of het mogelijk al dan niet John Steinbeck was, heb ik zijn The Winter Of Our Discontent gelezen en tijdens dat lezen stuitte ik binnen de eerste vijftien bladzijden op twee fragmenten die Bob Dylan mogelijk inspireerden, niet voor 'My Own Version Of You', maar voor twee andere, veel oudere songs: 

'Birds in their little nests agree,' he said. 'So why can't we?'

deed mij gelijk denken aan de openingszin van Bob Dylans 'If Dogs Run Free': 

If dogs run free, then why not we

En één bladzijde verder in The Winter Of My Discontent deed

At noon the sun will darken and a blackness will fall on the earth an you will be afraid.

mij denken aan Dylans 'It Alright, Ma (I'm Only Bleeding)': 

Darkness at the break of noon

Shadows even the silver spoon

The handmade blade, the child’s balloon

Eclipses both the sun and moon

Maar de 270 bladzijden daarna deden mij niet een keer meer opveren en grijpen naar Lyrics 1961 - 2012 om de overeenkomst tussen boek en songtekst te controleren.

Misschien - zo dacht ik - zag ik toch spoken en is er geen overeenkomst tussen The Winter Of Our Discontent in het bijzonder en de boeken van John Steinbeck in het algemeen, en de songteksten van Bob Dylan te vinden.

En toch... Steinbecks Cannery Row bleef in mijn achterhoofd zeuren. Ik las het zo'n twintig jaar geleden, denk ik en zoals eerder geschreven zag ik een link tussen de titel van dat boek en Bob Dylans titel 'Desolation Row'. Ook meende ik mij te herinneren in Cannery Row een personage 'Doc' te zijn tegengekomen die mij deed denken aan Dylans 'Dr. Filth' uit 'Desolation Row'. Veel meer herinnerde ik me niet, en dus las ik Cannery Row opnieuw. 

Er is inderdaad een 'Doc' in Cannery Row, maar aan Dylans 'Dr. Filth' deed hij mij bij herlezing niet zozeer denken, moet ik zeggen. Verder is er een man genaamd 'Hazel' in het boek van Steinbeck te vinden, maar ook hij lijkt met Dylans 'Hazel' weinig van doen te hebben.

In de hoerenkast in Cannery Row is een 'Watchman', net als in Dylans 'Visions Of Johanna' en een 'Chamber of Commerce' net als in Dylans 'Tombstone Blues', maar het is allemaal mager en als inspiratiebron onwaarschijnlijk. Dat blijft zo tot ver voorbij de helft van het boek, tot de eerste zin van hoofdstuk 22, daar schrijft Steinbeck:

Henri the painter was not French and his name was not Henri. 

Een zin die Bob Dylan (en Sam Shepard) inspireerde tot die zin in 'Brownsville Girl', ook over Henri - alleen nu met een Y geschreven:

The only thing we knew for sure about Henry Porter is that his name wasn’t Henry Porter

Hoe is het mogelijk dat mij dit de eerste keer dat ik Cannery Row las niet is opgevallen? (Of was het me wel opgevallen en ben ik dat vergeten?)

Is daarmee onomstotelijk aangetoond dat Bob Dylan niet alleen de boeken van John Steinbeck las (en leest), maar deze ook gebruikte voor songs? Nee, onomstotelijk niet, maar het intrigeert wel, deze overeenkomsten tussen de boeken van John Steinbeck en de songs van Bob Dylan en dat nodigt alleen maar uit om meer Steinbeck te (her-)lezen. Dus: antiquair, zet de deur maar vast open en de koffie aan, ik kom er zo aan, zoeken naar boeken van John Steinbeck.