boeken #2

 In de zomer van 1969 verschijnt Great White Wonder in Amerika, een dubbelelpee in een witte hoes met niet eerder uitgebrachte opnamen van Bob Dylan. Great White Wonder is het begin van een nieuw fenomeen: bootlegs, of zoals de elpees in Nederland in die dagen worden genoemd: witte platen. Eerder werd de geschiedenis van de bootleg al geboekstaafd door Clinton Heylin, maar nooit eerder werd de geschiedenis van de in Nederland geproduceerde witte platen op papier gezet. Met het uitkomen van het boek Little White Wonder; opkomst van de witte plaat in Nederland van Charles Beterams komt een einde aan dat gemis.

Informatie van de website van uitgeverij Permafrost Publishers: 

In Little White Wonder ontrafelt Charles Beterams de even adembenemende als door mysterie omgeven wereld achter die witte platen – ook wel bootlegs genoemd – aan de hand van teruggevonden archiefstukken, uniek beeldmateriaal en gesprekken met makers, distributeurs, bestrijders, kopers en andere directbetrokkenen die vaak voor het eerst hun verhaal doen. Een verhaal van gelouterde hippies en schuchtere studenten die de zaken volledig ondergronds en clandestien aanpakken tot de entrepreneurs die onbedoeld een lacune in de Nederlandse wetgeving blootleggen en – met toestemming van auteursrechtenorganisatie Stemra en zelfs een helpend handje vanuit Hilversum – hun allesbehalve koosjere platen geperst krijgen in Nederland en daarbuiten.

Little White Wonder is een eerbetoon aan hen die in een sterk veranderende samenleving het lef hebben gehad om – aan weerszijden van de wet – onontgonnen paden te betreden zonder zichzelf daarbij te ontzien. Hun voetafdruk is tot de dag van vandaag zichtbaar in een muziekwereld die veel toegankelijker is dan aan het einde van de jaren zestig voor ogen werd gehouden.

In Little White Wonder krijgt de lezer de ontstaansgeschiedenis van legendarische bootlegs als Little White Wonder van Bob Dylan, de Rolling Stones-bootleg Live'r Than You'll Ever Be, Kralingen en tientallen andere witte albums voorgeschoteld. Makers van de platen komen aan het woord, verkopers en medewerkers van Stemra, de auteursrechtenorganisatie. Charles Beterams heeft met name door interviews met betrokkenen vele verhalen over bootlegs boven tafel gekregen die in de afgelopen vijftig jaar - de eerste Nederlandse witte plaat verscheen in 1970 - verborgen bleven. De kracht van het boek zit 'm dan ook vooral daarin: de grote hoeveelheid nieuwe informatie, met kennis van zaken door Beterams op een rij gezet.

De verhalen worden afgewisseld met informatie over de verschillende witte platen, inclusief varianten, op duidelijke, schitterend vormgegeven pagina's zodat Little White Wonder naast een prettige leeservaring een uitstekend naslagwerk is.

Voor de Dylan-liefhebber is dit schitterend verzorgde boek interessant vanwege de vele Dylan-bootlegs die met name begin jaren zeventig in Nederland gemaakt werden. Denk hierbij aan onder andere Little White Wonder - de allereerste Nederlandse witte plaat - Daddy Rolling Stone, Help, Stealin' en Portrait. 

Met Little White Wonder heeft Beterams en stukje geschiedenis boven tafel kregen dat essentieel is voor het begrijpen van de jeugdcultuur, de beleving van muziek aan het begin van de jaren zeventig. Little White Wonder is een uitstekende aanvulling op de geschiedschrijving van de jeugdcultuur van de twintigste eeuw. Een aanrader.

Little White Wonder; Opkomst van de witte plaat in Nederland ligt vanaf 20 november in de winkel. Meer informatie over het boek is te vinden op de website van Permafrost Publishers. Op deze website is het boek in zowel een Nederlandse als een Engelse editie reeds te bestellen. De eerste 500 exemplaren van het boek gaan vergezeld van een unieke single.

~ * ~ * ~ * ~

In 2008 publiceerde Derek Barker - bekend als de man achter fanzine Isis - het boek The Songs He Didn't Write; Bob Dylan Under The Influence. De opzet van het boek: een (encyclopedisch) overzicht van alle door Bob Dylan gespeelde / gezongen songs die hij niet zelf schreef. Een gouden formule. Nu, twaalf jaar later, is er The Songs He Didn't Write; Bob Dylan Under The Influence A Supplement, een boek met aanvulling op en verbeteringen van stukken in het 2008-boek.

Hoewel The Songs He Didn't Write wel enkele tekortkomingen heeft, behoort het naar mijn smaak tot de essentiële naslagwerken die in de kast van iedere Dylan-liefhebber behoren te staan. Het nu verschenen Supplement is een welkome aanvulling dat goed is, maar beter had kunnen zijn wanneer Barker iets meer tijd in het boek had gestoken en zorgvuldiger te werk was gegaan.

A Supplement - zoals ik het boek gemakshalve hier maar even noem - bevat uiteraard informatie over de niet door hem geschreven songs die Bob Dylan sinds het verschijnen van The Songs He Didn't Write opname voor zijn albums Christmas In The Heart, Shadows In The Night, Fallen Angels en Triplicate en de covers die hij tijdens concerten sinds 2008 heeft gespeeld.

Wie de lemma's van de dertig songs die op Triplicate te vinden zijn achter elkaar leest, zal zien dat al deze lemma's met precies dezelfde paar zinnen beginnen. Hetzelfde geldt voor de songs van de andere albums of de vier songs die Bob Dylan en band op 23 november 2014 voor een publiek van één speelde. Dat veraangenaamd het lezen van dit boek niet. Ditzelfde probleem deed zich voor bij The Songs He Didn't Write.  Het is jammer dat Barker voor dit Supplement wederom heeft gekozen voor deze luie manier van schrijven.

Een tweede probleem is de onvolledigheid van het boek. Barker is simpelweg vergeten om de op de boxset The Rolling Thunder Revue; The 1975 Live Recordings te vinden door Dylan gespeelde covers in dit Supplement op te nemen. Verder bevat het boek enkele kleine, stomme fouten. Zo bevat het lemma voor "My Bucket's Got A Hole In It" informatie over de Hank Williams sr. opgenomen versie van de song terwijl de bijbehorende afbeelding de single van Hank Williams jr. met deze song laat zien en beweert Barker over de drie versies die Dylan in augustus 1986 van "Old Five And Dimer (Like Me)" niet circuleren onder Dylan-liefhebbers, terwijl ik net nog naar die opnamen geluisterd heb.

Betekent dit dat ik vind dat The Songs He Didn't Write; Bob Dylan Under The Influence A Supplement beter niet gekocht kan worden? Nee, dat betekent het zeker niet. Derek Barker bezit over een dusdanig grote kennis van zowel Dylans muziek als de in dit boek beschreven composities dat dit Supplement meer dan voldoende te bieden heeft om iedere Dylan-liefhebber niet alleen een paar uur van de straat te houden, maar vooral ook regelmatig tijdens het lezen naar de platenkast zal doen lopen om nog eens die ene cover te beluisteren.

Wat ik vooral hoop is dat Derek Barker ooit nog eens de definitieve The Songs He Didn't Write publiceert waarin hij de informatie uit de twee nu verschenen boeken samenvoegt, aanvult en waar nodig verbeter. Dat zou een boek voor de bovenste plank van de Dylan-boekenkast zijn.

The Songs He Didn't Write; Bob Dylan Under The Influence A Supplement is te koop, zowel los als in combinatie met het The Songs He Didn't Write via de webwinkel van fanzine Isis:

The Songs He Didn't Write + A Supplement, zie hier.

Alleen A Supplement, zie hier.