Drieëntwintig was de zanger / dichter toen Bringing It All Back Home voor het eerst door een niets vermoedende folkie op de draaitafel werd gelegd aan het begin van de lente van 1965. Was 'ie verrast, al dan niet aangenaam? Waarschijnlijk. Bringing It All Back Home is een breuk met het verleden, een nieuw begin. Vaart, kabaal & hersensverbuigende songteksten, dat is Bringing It All Back Home. Hier was niemand in het voorjaar van 1965 op voorbereid, zo stel ik me voor. Wie achteraf zegt niet verrast te zijn is of helderziend, of een leugenaar.
56 jaar later wordt de luisteraar nog steeds overdonderd door de klassiekers die op dit album elkaar in rap tempo opvolgen: "Subterranean Homesick Blues", "She Belongs To Me", "Maggie's Farm", "Love Minus Zero / No Limit", "Mr. Tambourine Man", "Gates Of Eden", "It's Alright, Ma (I'm Only Bleeding)" en "It's All Over Now, Baby Blue". Ik wil vandaag deze klassiekers even laten voor wat ze zijn en me richten op een van de drie minder bekende songs van Bringing It All Back Home: "Bob Dylan's 115th Dream".
Op Dylans tweede album, The Freewheelin' Bob Dylan, vinden we "Bob Dylan's Dream". Je vraagt je af waar dromen nummer 2 tot en met 114 zijn gebleven. Die getallengrap heeft Dylan eerder uitgehaald. Wederom op Freewheelin' staat immers "I Shall Be Free". Twee albums later, op Another Side Of Bob Dylan , vinden we "I Shall Be Free No. 10". De nummers 2 tot met 9 zijn misschien wel ooit geschreven, maar nooit meer teruggevonden.
Goed, "Bob Dylan's 115th Dream". Wie de song opzet wordt als eerste geconfronteerd met mislukking. Bob Dylan start de song, zingt een regel, maar de band vergeet in te vallen waarna producer Tom Wilson in een onbedaarlijke lachstuip schiet. Pas met het uitkomen van The Cutting Edge in 2015 is duidelijk geworden dat de opeenvolging van mislukking, lachsalvo, take historisch niet correct is. Heel bewust hebben Bob Dylan (en Tom Wilson) de valse start en het lachsalvo voor de gebruikte take van "Bob Dylan's 115th Dream" gemonteerd. Dat lachsalvo laat zich het best beluisteren als een waarschuwing: pas op! hier komt een grappige song. Het is gek, maar het werkt. "Bob Dylan's 115th Dream" is een verdomd grappige song. Een luchtig stukje halverwege Bringing It All Back Home. Ik realiseerde me pas hoe grappig deze song is toen ik geconfronteerd werd met Ernst van Altena, de man die de song (ogenschijnlijk) niet begreep.
In 1972 bracht uitgeverij J.H. Gottmer uit Haarlem het boekje English American Songbook op de markt. Dat boekje bevat songteksten van onder andere Leonard Cohen, The Beatles, Woody Guthrie en Tom Paxton. Van Bob Dylan staan er drie songteksten in dit boekje: "Masters Of War", "I Threw It All Away" en "Bob Dylan's 115th Dream". Allemaal niet zo spannend, maar wat dit English American Songbook leuk maakt, is dat er een tweede boekje bij zit met annotaties van Ernst van Altena over de songs. Veel van die annotaties zijn niet meer dan vertalingen om de Nederlandstalige luisteraar op weg te helpen tot een beter begrip van de songtekst. Zo bevatten de annotaties bij "Bob Dylan's 115th Dream" onder andere de volgende lemma's:
- a whale - een walvis
- yonder - ginder, ginds
en:
- limbs - ledematen
Soms heeft Van Altena iets meer uitleg gegeven, zoals:
- the Mayflower - naam van een beroemd schip: het eerste zeilschip dat kolonisten uit Engeland naar het pas ontdekte Amerika overbracht.
Het moge duidelijk zijn, de annotaties van Van Altena zijn niet heel spannend, een beetje droogkloterig zelfs. Toch zijn er twee annotaties in dit boekje te vinden die er voor gezorgd hebben dat ik beter naar "Bob Dylan's 115th Dream" ben gaan luisteren. En in beide gevallen slaat Van Altena de plank mis:
the waitress - de kellnerin, hier een dubbelzinnige grap (the waitress he) om de homoseksualiteit van de kellner aan te duiden
Nooit was me opgevallen dat Bob Dylan "the waitress he" zingt, dat aanwijzen, daar ben ik Van Altena dankbaar voor, maar in welk bekrompen universum moet deze man geleefd hebben om daar onweerlegbaar uit te concluderen dat de kelner homoseksueel is? Absurd.
De tweede annotatie is van iets eerder in de song, Van Altena:
- a bead - een kraalschrootje (soort plank)
Deze annotatie is an sich niet zo interessant ware het niet dat een vorige eigenaar van dit boekje er met pen achter geschreven heeft: "no, Manhattan was actually sold for coloured beads". Die korte notitie leerde de jonge man die ik was dat het oké is om eigenwijs te zijn, om zelf te luisteren en na te denken.
Goed, "Bob Dylan's 115th Dream": sla het verhaal van Columbus' ontdekking van Amerika en Moby Dick van Herman Melville tegen elkaar. Strooi er wat slang en een kritische blik op het Amerika van 1965 overheen en je hebt de ingrediënten voor "Bob Dylan's 115th Dream".
Het eerste couplet en eerste deel van het tweede couplet zijn glashelder: de ik vaart op de Mayflower, ontdekt land, overtuigt kapitein Arab (in Moby Dick heet de man Achab) om de walvisjacht te staken en aan land te gaan. Het ontdekte land krijgt de naam Amerika en er worden plannen gesmeed om met kralen land te kopen. Maar dan ontstaat de botsing tussen de wereld van Columbus, van kapitein Arab - of Achab - aan de ene kant en het Amerika van de twintigste eeuw aan de andere kant:
Just then this cop comes down the street
Crazy as a loon
He throw us all in jail
For carryin’ harpoons
De ik ontsnapt en schuimt de straten af op zoek naar een mogelijkheid om zijn makkers die nog in de bak zitten te helpen. Hij komt terecht in een demonstratie, weet met een smoes een gratis maaltijd voor zichzelf te regelen (wat door een exploderende keuken niet door gaat). Bij een bank probeert hij geld te regelen om zijn reisgenoten uit de gevangenis te krijgen, maar dat hij zijn broek laat zakken op de vraag om een onderpand wordt door de bankmedewerker niet gewaardeerd, enzovoort, enzovoort, enzovoort.
Onderweg verliest de ik hier en daar een kledingstuk, loopt tegen een Francaise aan, vergelijkt zichzelf met Jezus, refereert aan The Beatles (This Englishman said, “Fab”), wordt op straat door een bowlingbal omver gekegeld, hoort een telefoon overgaan, pakt de hoorn op waarna er een voet uitkomt.
De ik heeft genoeg van de onzin, van het gedoe en neemt het besluit zijn lot te laten bepalen door het opgooien van een munt:
I decided to flip a coin
Like either heads or tails
Would let me know if I should go
Back to ship or back to jail
So I hocked my sailor suit
And I got a coin to flip
It came up tails
It rhymed with sails
So I made it back to the ship
Eenmaal terug bij de boot scheurt de ik de op de mast bevestigde bon voor fout parkeren aan stukjes en speldt de kustwacht wat op de mouw. Bij het wegvaren komen drie schepen hem tegemoet, op een van de drie vaart Columbus, de ik wenst hem geluk en kiest het ruime sop.
En Ahab? Hij gaat volgens de song alsnog op walvisjacht nadat hij trouwde met the deputy sheriff of the jail. Het kan verkeren.
De song zo in vogelvlucht navertellen doet de song geen recht. "Bob Dylan's 115th Dream" is een komisch verhaal, maar wat het echt komisch maakt is hoe Dylan dat verhaal vertelt. Het combineren van drie zaken (Columbus, Moby Dick en het Amerika van 1965) die door de tijd niks met elkaar te maken hebben zorgt voor een absurd verhaal dat versterkt wordt door de absurditeiten die onderweg nog voorbij komen. De bowlingbal, de voet door de telefoon. Zinsnedes als "Let’s set up a fort and start buying the place with beads". Het zijn dit soort elementen die de song grappig maken.
Hoe historisch accuraat is Dylans absurditeit? Even terug naar de eerste zin: "I was riding on the Mayflower". De Mayflower vertrok op 6 september 1620 van Plymouth naar Amerika. De kapitein van de boot was niet Ahab, maar Christopher Jones (Something is happening here, but you don't know what it is, do you Mr. Jones? zal Bob Dylan enkele maanden na het opnemen van "Bob Dylan's 115th Dream" zingen.) De mensen aan boord de Mayflower staan bekend als de Pilgrim Fathers, "religieus andersdenkenden die ervan overtuigd waren dat de bestaande Anglicaanse Kerk niet meer verzoend kon worden met hun geloof" (zie hier). Refereert Bob Dylan hier aan wanneer hij in "Bob Dylan's 115th Dream" zingt:
The man says, “Get out of here
I’ll tear you limb from limb”
I said, “You know they refused Jesus, too”
He said, “You’re not Him"
In april 1621 vaart de Mayflower terug naar Engeland. De boot zit dan vol beverhuiden, maar wordt onderweg overvallen door Franse kapers.
When up comes this girl from France
Who invited me to her house
I went, but she had a friend
Who knocked me out
And robbed my boots
"Bob Dylan's 115th Dream" is de laatste song van de eerste kant van Bringing It All Back Home. Muzikaal is de song de perfecte wig - of liever: het perfecte verbindingsstuk - tussen de rocksongs op kant A en de akoestische songs op kant B van dit album. Misschien is "Bob Dylan's 115th Dream" muzikaal wel een omgekeerde afspiegeling van het album Bringing It All Back Home. Ga maar na: het album begint met zeven songs waarop Dylan zich door een band laat begeleiden waarna er op kant B vier songs volgen met een meer folky inslag, terwijl "Bob Dylan's 115th Dream" - precies andersom - begint met een folky inslag waarna bij de tweede poging de band wel invalt.
Wat de gedachte er ook achter is, "Bob Dylan's 115th Dream" is hilarisch en schreeuwt er om om gehoord te worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten